Wypadki, których skutkiem jest śmierć człowieka mogą zdarzyć się na drodze, w pracy, mogą być również skutkiem błędu lekarskiego. Śmierć osoby najbliższej zawsze jest dramatycznych i traumatycznym wydarzeniem dla rodziny i najbliższego otoczenia zmarłego. Mimo, że żadne pieniądze nie mogą zrekompensować straty jaką doznajemy w wyniku śmierci najbliższej osoby to warto wiedzieć, że polski ustawodawca przewidział konkretne świadczenia dla osób najbardziej dotkniętych tragiczną śmiercią człowieka – przede wszystkim mogą oni domagać się odpowiedniego odszkodowania i zadośćuczynienia za doznaną krzywdę. Kancelaria przygotowała krótkie omówienie powyższych zagadnień, które przybliży Państwu drogę do uzyskania należnych świadczeń od sprawcy wypadku lub jego ubezpieczyciela.

Czego można domagać się od ubezpieczyciela w przypadku śmierci osoby najbliższej:

Podstawowym uprawnieniem osoby najbliższej zmarłego jest prawo dochodzenia odpowiedniego odszkodowania, które ma wyrównać szkody o charakterze materialnym. Zgodnie z  polskim kodeksem cywilnym nie jest to jednak jedyne uprawnienie rodziny osoby tragicznie zmarłej.

Ustawą z 30 maja 2008 roku o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw doszło do formalnego przywrócenia do polskiego porządku prawnego instytucję zadośćuczynienia za śmierć najbliższego członka rodziny, która została uregulowana w art. 446 § 4  ustawy Kodeks cywilny.

„Sąd może także przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.”

Zadośćuczynienie, w przeciwieństwie do odszkodowania, ma zrekompensować krzywdę doznaną w wyniku śmierci osoby najbliższej. Poprzez krzywdę należy rozumieć szkodę niemajątkową, która stanowi przede wszystkim negatywne przeżycia pokrzywdzonego i przyjmuje postać cierpień psychicznych i fizycznych, których doznaje poszkodowany. Nagła śmierć osoby bliskiej zawsze wiąze się z szokiem i bólem psychicznym, u poszkodowanych powstaje poczucie osamotnienia, również często występują zaburzenia w prawidłowym funkcjonowaniu rodziny zmarłego.

Jak ustalić wysokość odszkodowania?

W zakres odszkodowania wchodzą koszty, które zostały faktycznie poniesione przez osobę ubiegającą się o ich zwrot na leczenie i pogrzeb zmarłego. Ustalenie wysokości odszkodowania jest możliwe w oparciu o paragony, faktury lub inne dokumenty wskazujące wysokość faktycznie poniesionych wydatków. Zdecydowanie trudniej jest jednak ustalić wysokość zadośćuczynienia należnego osobie najbliższej zmarłego.

Jak ustalić wysokość zadośćuczynienia za śmierć osoby najbliższej?

Ustalając wysokość zadośćuczynienia za śmierć osoby najbliższej należy przede wszystkim  należy określić krąg osób uprawnionych do uzyskania takiego świadczenia. Ich katalog nie został ujęty przez ustawodawcę w sposób zamknięty. Przyjmuje się, że osobami uprawnionymi do zadośćuczynienia za śmierć osoby najbliższej są:

• małżonkowie,
• dzieci,
• wnuki,
• dziadkowie
• rodzeństwo,

Katalog osób uprawnionych nie ogranicza się jednak do członków najbliższej rodziny w wąskim jej rozumieniu. W orzecznictwie wypracowano pogląd, według którego dochodzić roszczeń na podstawie art. 446 § 4  ustawy Kodeks cywilny mogą również:

• osoba pozostająca w konkubinacie z osobą zmarłą,
• dzieci przysposobione,
• rodzeństwo przyrodnie,
• osoba pozostająca ze zmarłym w związku jednopłciowym,

Żaden przepis prawna nie reguluje wysokości świadczenia, kodeks cywilny  nie podaje konkretnego sposobu ustalenia się wysokości zadośćuczynienia. Wskazuje jedynie, że powinno ono być odpowiednie do stopnia krzywdy. 

Tym samym wysokość zadośćuczynienia uzależniona będzie od bliskości i zażyłości relacji pomiędzy osobą uprawniona, a zmarłym i  ustalana poprzez ocenę  faktycznych więzi emocjonalnych ich łączących. Również od wieku zmarłego i uprawnionego, sytuacji rodzinnej uprawnionego, roli zmarłego dla rodziny. Istotny będzie dramatyzm doznanej krzywdy i następstwa zdarzenia, w którym śmierć poniosła osoba najbliższa. Zaliczają się do nich poczucie samotności, tęsknoty, pustki, beznadziei oraz trauma psychologiczna wywołana śmiercią bliskiej osoby.

Przyznawane członkom najbliższej rodziny kwoty tytułem zadośćuczynienia różnią się przede wszystkim ze względu na okoliczności faktyczne spraw. Ważne znaczenie ma to czy sprawa została zakończona na drodze sądowej czy ugodą przed sądową. Często zdarza się, że towarzystwa ubezpieczeniowe proponują rodzinom zmarłych rażąco zaniżone kwoty licząc na zawarcie szybkiej i korzystnej dla nich ugody.

W przypadku sporu sądowego bardzo istotne jest, aby w toku postępowania  złożyć odpowiednie wniosku dowodowe, które wykażą faktyczną krzywdę doznaną przez  powodów oraz w pełni zobrazują sytuację rodziny. W tym zakresie może okazać się przydatne wsparcie profesjonalnego